Surowce i techniki tkackie

Za podstawowy podział dywanów można uznać podział na dywany wykonane z surowców naturalnych i syntetycznych.

Dywany naturalne

Dywany wełniane

Do produkcji dywanów wełnianych używa się zazwyczaj wełny owczej (czasami również wielbłądziej). Jest to więc zupełnie naturalne, bardzo miękkie i puszyste włókno. Za najlepszą na świecie uznaje się wełnę nowozelandzką, która gwarantuje najwyższą jakość włosia, połysk dywanu oraz komfort użytkowania. Podstawową cechą dywanów wełnianych jest ich niezwykła elastyczność i sprężystość (dzięki czemu można na nich stawiać meble z mniejszymi skutkami dla odciśnięć). Drugą ważną cechą tych dywanów jest ich wysoka wilgotność – dzięki czemu dywan te mają bardzo dobre właściwości anty-elektrostatycznym, są dobrym izolatorem ciepła oraz naturalnym stabilizatorem wilgotności powietrza. Dzięki gładkości włókien oraz właściwościom hydrostatycznym dywan wełniany jest bardziej odporny na zabrudzenia. Kolejną zaletą wełny jest jej trudnopalność. Wełna więc ma wiele swoich zalet, należy jednak pamiętać, że jest idealnym środowiskiem do rozwijania się drobnoustrojów – dywany wełniane nie są więc polecane dla alergików.

Na tekstyliach wełnianych umieszczane są również różnego rodzaju oznaczenia. Podstawowym oznaczeniem jakości dywanu jest oklejenie go metką z logo Woolmark, który poświadcza, że dywan został wykonany ze 100 procentowej wełny strzyżonej ze zwierząt żywych. Innym oznaczeniem dywanów jest oznaczenie wyrobu logo Wools of New Zealand, który jest nadawany tekstyliom stworzonym ze 100 procentowej wełny owczej z Nowej Zelandii.

Najcenniejsze są ręczne wyroby wschodnie, zwane kobiercami. W zależności od regionu pochodzenia można je sklasyfikować następująco:
- Dywany perskie
- Kobierce Anatolijskie
- Kobierce kaukaskie
- Dywany z Turkiestanu
- Kobierce z Indii
- Dywany z Chin i Tybetu

Dywany jedwabne

Zwane inaczej kobiercami jedwabnymi z dalekiego wschodu są najbardziej cenionymi i kosztownymi dywanami. Dywany wykonane z naturalnego jedwabiu posiadają niezwykły połysk i miękkość. Są to dywany ręcznie tkane, kojarzone z zamożnością i orientalnymi wzorami. Gęstość tkania dywanów jedwabnych jest bardzo duża, dzięki czemu dywany te są bardzo solidne. Jedwab jest włóknem pochodzenia zwierzęcego uzyskanego z kokonu jedwabnika. Światowa produkcja tego włókna stanowi 0,2% produkcji tekstylnej, dlatego są to stosunkowo drogie wyroby. Główne ośrodki produkcji dywanów jedwabnych znajdują się w krajach antycznej Persji – w miastach takich jak Kom (Ghom) czy Isfahan. Dywany te jednak można również spotkać w Chinach oraz Indiach.

Dywany sizalowe

Do produkcji tych dywanów używa się liści z agawy sizalowej rosnącej w Afryce i Brazylii i krajach Trzeciego Świata. Roślina ta dostarcza bardzo twardych i mocnych włókien. Włókno sizalowe (sisalowe) jest bardzo wytrzymałe i odporne na ścieranie. Jest to trzecia najpopularniejsza roślina włóknodajna po bawełnie i jucie. Jedynym minusem tych dywanów jest ich szorstkość i twardość.

Dywany bawełniane

 
Te dywany są tkane są z bardzo miękkiej i przyjemnej w dotyku przędzy. Uzyskiwana jest ona z włókien otaczających nasiona rośliny  zwanej bawełną. Bawełna jest bardzo wydajną rośliną uprawną. Od zbioru do uzyskania tkaniny musi przejść następujące etapy: odziarnianie, zgrzeblenie, przędzenie, tkanie, a po tym w zależności od potrzeby uzyskania danego rodzaju dywanu lub przędzy (np. kilim) opalanie lub strzyżenie, dekatyzacja, merceryzacja, farbowanie lub wybielanie. W przeciwieństwie do jedwabiu i wełny jest to więc surowiec również pochodzenia roślinnego. Dywany te są trwałe i dobrze się je pierze.

Dywany syntetyczne

Charakterystyka dywanów syntetycznych jest o wiele bardziej skomplikowana, ze względu na różnorodność włókien, z których są wykonywane. Włókna syntetyczne to: Polipropylen, Heat-Set, Akryl, Wiskoza oraz Poliamid. Istnieją oczywiście inne gatunki włókien syntetycznych, jednak są one stosunkowo rzadko stosowane w produkcji.

Dywany Polipropylenowe

Dywany te mają bardzo dużą wytrzymałość na ścieranie, dzięki czemu służą przez bardzo długo. Włókna są twarde ale za razem sprężyste. Dzięki tym właściwościom dywan zachowuje swój pierwotny wygląd przez bardzo długo. Włókna polipropylenowe nie są atakowane przez żadne drobnoustroje i insekty. Dywany wykonane z polipropylenu bardzo dobrze przewodzą ciepło, dzięki czemu nadają się doskonale do pomieszczeń z ogrzewaniem podłogowym. Dywany te są odporne na ogień – jedynie się topią. Włókno stworzone z tego rodzaju materiału nie chłonie wilgoci, jest łatwe do czyszczenia (można je także czyścić środkami chemicznymi). Dywany polipropylenowe są tańsze w produkcji niż dywany wełniane.

Dywany Heat-Set

Dywany te stworzone są z włókna polipropylenowego poddanego działaniu wysokiej temperatury. Dzięki temu zabiegowi dywany te do złudzenia (z wyglądu) przypominają dywany wełniane. Właściwości dywanów Heat-Set są zbliżone do właściwości dywanów wykonanych z polipropylenu.

Dywany Akrylowe

 Dywany wykonane z przędzy akrylu są podobne w dotyku do dywanów wełnianych. Są miękkie i wykazują bardzo dobre właściwości izolacji cieplnej. Dywany te także charakteryzują się niezwykłymi, bardzo żywymi kolorami. Włókno akrylowe odporne jest na słońce (dzięki czemu dywan nie wyblaknie przez nasłonecznianie). Dywany akrylowe mają wysoką odporność na środki chemiczne – można stosować na nie wiele środków utleniających i czyszczących. Często spotyka się egzemplarze ręcznie taftowane (igłowane) jak również tkane maszynowo. Runo w zależności od tego jakim sposobem dywan został wykonany ma od około 0,5 do 2 cm. Dywany tkane maszynowo mają niższe runo, jednak posiadają większą gęstość tkania. Głównym producentem dywanów ręcznie taftowanych są Chiny.

Dywany Wiskozowe

Charakteryzują się bardzo wysokim połyskiem oraz niezwykłą miękkością. Wiskoza zwana jest inaczej sztucznym jedwabiem (ze względu na swoje właściwości zbliżone do naturalnego jedwabiu). Włókno wiskozowe ma jednak swoje minusy – szybko się wyciera oraz jest podatne na zabrudzenia. Wiskoza do złudzenia przypomina naturalny jedwab. Runo tych dywanów ma wysokość przeważnie na poziomie 1 centymetra. Waga runa wacha się miedzy 0,5 kg (dywany gorszej jakości) do około 2,5 kg w metrze kwadratowym.

Dywany poliamidowe

Wśród wszystkich (aktualnie wykorzystywanych) surowców, używanych do produkcji dywanów, włókno poliamidowe jest najbardziej trwałe i najmniej ścieralne.  Dywany poliamidowe jednak często elektryzują się. W dywanach z poliamidu nie rozwijają się drobnoustroje i pleśnie. Jest to dywan bardzo łatwy w utrzymaniu.

Szenil

Jest to przędza z poskręcanej przędzy wiskozy lub bawełny z włóknem akrylowym. Dywany wykonane z tego materiału są niezwykle miękkie i posiadają wspaniały połysk.  Szenil stosowany jest głównie do wytwarzania dywanów tkanych maszynowo, choć spotyka się również kilimy tkane ręcznie z tego materiału. Szenil często stosuje się również jako dodatek do dywanu na przykład akrylowego.
Drugi, równie ważny podział dywanów, to podział na maszynowo tkane oraz ręcznie tkane.

Dywany tkane maszynowo

Obecnie wiele firm specjalizuje się w tkaniu dywanów metodą maszynową. Jest to tani sposób produkcji dywanów wełnianych oraz syntetycznych. Dywany tkane maszynowo mają cieńszą przędzę od dywanów tkanych ręcznie. Średnia klasa dywanu tkanego maszynowego to około 250 tys. pęczków w jednym metrze kwadratowym. Barwniki, za pomocą których farbowane są dywany są zazwyczaj barwnikami uzyskiwanymi chemicznie.

Dywany tkane ręcznie

 Są zwane inaczej kobiercami. Dywany te produkowane są na dalekim wschodzie. Głównymi ośrodkami tkackimi tych dywanów są: Iran, Indie, Chiny, Tybet, Maroko, Turcja, Afganistan, Pakistan. W zależności od pochodzenia dywany te są bardzo rozbieżne jeśli chodzi o wzornictwo, sposób tkania oraz gatunek. Za najlepsze uchodzą ręcznie tkane kobierce z Iranu (z miast Ghom, Tabriz, Isfahan itd). Przy produkcji dywanów ręcznie tkanych zazwyczaj używa się barwników naturalnych (marzanna barwierska czy granatowiec) – barwniki te są odporne na przebarwienia. Są to dywany kosztowne ze względu na sposób ich produkcji oraz czas produkcji. Średnia klasa dywanów ręcznie tkanych to około 100 tys. pęczków w jednym metrze kwadratowym.